H epuis 2019, le Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ) mesure, compare et établit des rapports sur la qualité des soins dans les hôpitaux généraux, les maisons de repos et de soins et les établissements de soins psychiatriques en Flandre. Les institutions qui s’engagent avec le VIKZ – il n’y a pour l’instant encore aucune obligation –, acceptent de checker un noyau d’indicateurs. Un indicateur est un étalon standardisé permettant de faire le suivi de la qualité des soins dans un domaine déterminé en les mesurant régulièrement. La mesure des indicateurs peut rendre transparentes les variations dans la qualité des soins pour l’établissement, les collaborateurs et les citoyens.

Het VIKZ definieert 'kwaliteit in de zorg' als de mate waarin de zorg geleverd aan individuen en patiëntenpopulaties de gewenste zorgresultaten verbetert, waarbij zorg wordt geleverd volgens de voorhanden zijnde (medische) kennis - al of niet ondersteund met wetenschappelijke standaarden – en volgens de verwachtingen van de patiënten. Svin Deneckere legt uit dat zes dimensies worden gehanteerd om kwaliteit in de zorg te omschrijven en dus ook te evalueren. "Het betekent dat kwaliteit van zorg op zich een breed concept is en een systeembenadering vereist. Persoonsgerichtheid (wat we vroe- ger patiëntgerichte of patiëntgestuurde zorg noemden) is een eerste dimensie waaraan kwalitatieve zorg moet voldoen. Dit omvat een correcte dienstverlening, gebaseerd op ervaring, en zorg op maat van de patiënt, overeenkomend met diens doelstellingen."

Een tweede dimensie van zorgkwaliteit is effectiviteit. Effectieve zorg betekent dat de zorg wordt geleverdconform de evidence-based practice (EBP), up-to-date met de expertise, en dat daarmee ook de doelen worden bereikt (doeltreffende zorg). Dat gaat met andere woorden specifiek naar outcomes van zorg. Bijvoorbeeld, de kans om complicaties te hebben, om vroegtijdig te overlijden, om heropgenomen te worden … zijn heel strikt outcome gerichte aspecten van kwaliteit van zorg. Naast effectiviteit is er ook efficiëntie: kwaliteit wordt vaak onterecht in een paradox geplaatst met efficiëntie, in die zin dat efficiëntere zorg een negatieve impact zou hebben op kwaliteit. Dat is niet correct: efficientie is een bijkomende dimensie van zorgkwaliteit. Efficiënte zorg leveren gaat bijvoorbeeld over wachttijden, doorlooptijden, ook over overuse van medicatie, van technische middelen, of van medische beeldvorming.

Nog drie dimensies van kwaliteit van zorg

Geïntegreerde zorg: voldoende geïntegreerde zorg betekent dat de schakels van het zorgtraject van een bepaalde patiënt voldoende op elkaar moeten afgestemd zijn. De patiënt komt ergens vandaan (via huisarts, spoed …) en gaat na zijn verblijf in het ziekenhuis ergens naartoe (huis, woonzorgcentrum …). Het risico op kwaliteitsverlies wordt hoger wanneer er onvoldoende afgestemd wordt tussen deze schakels. Dat betreft dan coördinatie, communicatie, delen van informatie zodanig dat het zorgtraject van de patiënt doorheen de verschillende organisaties en structuren vlot verloopt en niet leidt tot een deficit in kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid.

Gelijkwaardigheid: elke gebruiker heeft eenzelfde toegang tot kwaliteitsvolle zorg, los van zijn persoonlijke kenmerken zoals leeftijd, inkomen, geslacht …

Veiligheid: is eveneens een onderdeel van zorgkwaliteit hoewel quality & safety vaak naast elkaar worden genoemd. Veiligheid gaat bijvoorbeeld over zorggerelateerde schade zoals de kans om een nosocomiale infectie op te lopen, een valincident of vermijdbare doorligwonden, maar ook medicatieveiligheid en overuse en misuse van medicatie (antibiotica, benzodiazepines, psychofarmaca) …

Geïntegreerd kwaliteitsbeleid in Vlaanderen

Het geïntegreerd kwaliteitsbeleid in Vlaanderen is opgebouwd rond drie pijlers.

Centraal staat het toezichtsmodel: de Vlaamse overheid houdt toezicht in de verschillende Vlaamse voorzieningen op een aantal minimale vereisten, zowel in ziekenhuizen als woonzorgcentra, kinderopvang … Dat betekent dat inspecteurs ongeveer jaarlijks in een voorziening op bezoek gaan om te toetsen of deze aan een aantal minimale vereisten van kwaliteit voldoet. "Minimale vereisten zijn dan bijvoorbeeld handhygiëne, dossiervorming, interne transfers of transfers naar andere organisatie, met andere woorden minimale vereisten waaraan de zorgvoorziening moet voldoen om een minimaal niveau in de kwaliteit van zorg te halen."

Dit centrale model bestaat al meer dan 20 jaar. Om een meer continue kwaliteitsopvolging mogelijk te maken werd een tweede pijleropgezet: de kwaliteitsindicatoren, waarmee de kwaliteit, gericht op bepaalde domeinen en op bepaalde EBP-indicatoren, kan worden gemonitord en evolutie in kaart kan worden gebracht. Dat werd de centrale opdracht van het VIKZ. "Kwaliteitsindicatoren gaan meer over het streven van kwaliteitsverbetering en excellentie in kwaliteit, en kunnen ook meer op een continue manier worden opgevolgd", aldus de directeur.

De derde pijler is wat we accreditatie noemen, een kwaliteitscertificaat voor ziekenhuizen toegekend door de International Society for Quality in Health Care (ISQua), een externe wereldwijde organisatie van toetsingsinstituten in de zorg. Hier gaat het om meer dan minimale vereisten, maar het checken van een ganse set procedures, in bepaalde domeinen. In het kwaliteitsdecreet heeft de Vlaamse overheid omschreven dat elke voorziening in Vlaanderen zich extern kan laten toetsen door een internationaal erkende organisatie, zonder verplichting.

Kwaliteit van zorg op zich is een breed concept en vereist een systeembenadering

"Het toezichtsmodel is een absolute vereiste: elke zorginstelling wordt getoetst door de Vlaamse overheid. Het meten van kwaliteitsindicatoren is op dit moment nog vrijblijvend. Als voorziening kan je kiezen om met het VIKZ in zee te gaan of niet. Het nieuwe kwaliteitsdecreet bepaalt echter wel dat een kernset van kwaliteitsindicatoren dienen te worden gemeten en maakt zo een meer structurele basis voor deelname aan het VIKZ mogelijk. Dit decreet werd goedgekeurd in mei 2023 maar moet nog uitmonden in uitvoeringsbesluiten." https://www.departementwvg.be/ kwaliteitsdecreet

Rol van het VIKZ

De bevoegdheid van kwaliteit van zorg op niveau van voorzieningen is eerder een regionale bevoegdheid. Dezelfde bevoegdheid op niveau van de individuele zorgverstrekkers (chirurg, huisarts, thuisverpleegkundige … ) is meer een federale bevoegdheid, en wordt geregeld door een kwaliteitswet. Voor Vlaanderen is er op niveau van voorzieningen een kwaliteitsdecreet.

"Vanuit het initiatief van de zorgsector en de Vlaamse overheid is het VIKZ opgericht met als doel om een bevoegdheid van de Vlaamse overheid, namelijk kwaliteitsopvolging en het bieden van transparantie in de zorg, in de praktijk omzetten. We hebben een beheersovereenkomst met het Departement Zorg van de Vlaamse overheid en krijgen daartoe een subsidie. In de beheersovereenkomst staan de opdrachten van het VIKZ en welke termijnen daar tegenover staan. Om dit te kunnen opvolgen, dienen we tussentijdse en eindverslagen per jaar te maken voor onze opdrachtgever."

Het VIKZ werd formeel opgericht in 2017 maar is operationeel vanaf 2019. Bij de oprichting zijn de VIP2 initiatieven volledig overgenomen door het VIKZ. Om een meer overkoepelende benadering te kunnen bewerkstelligen, werden de sectoren Vlaamse woonzorgcentra (residentiële ouderenzorg) en eerste lijn erbij geïntegreerd. Het activiteitendomein is op die manier overkoepelend over verschillende sectoren van de Vlaamse gezondheidszorg.

"Vanuit onze opdracht werken we essentieel rond drie dimensies: persoonsgerichtheid, veiligheid en effectiviteit. Om de persoonsgerichtheid te onderzoeken doen we ervaringsmetingen en patiënten- peilingen. Bijvoorbeeld in woonzorgcentra in Vlaanderen zetten we metingen op omtrent de kwaliteit van leven, wonen en zorg bij bewoners. Een ander voorbeeld is het meten van de mate waarin de behandelplannen in de eerste lijn - maar ook in de geestelijke gezondheidszorg - echt op maat zijn van de patiënt, de burger. Is er voor die patiënt een geïndividualiseerd behandelplan, wordt dat tijdig opgesteld, voldoende opgevolgd, tijdig besproken met de patiënt en zo nodig aangepast?"

De finale doelstelling is de burger te informeren over de kwaliteit van zorg die de voorziening van zijn keuze in Vlaanderen biedt en hem/ haar de mogelijkheid te bieden voorzieningen te vergelijken.

Wat zijn indicatoren en hoe worden ze bepaald?

Een indicator is een gestandaardiseerde maatstaf om kwaliteit van zorg over een bepaald domein (met name: veilige zorg, persoonsgerichtheid, effectiviteit) op te volgen door ze herhaaldelijk te meten. Met indicatoren kan variatie in kwaliteit van zorg transparant worden gemaakt. Het meest recente voorbeeld is de publicatie van de kwaliteit van borstkankerzorg in de Vlaamse ziekenhuizen (www. zorgkwaliteit.be). Om de zorgkwaliteit te meten werd een set indicatoren bepaald samen met een multidisciplinaire groep van klinische experten in drie fasen van de zorg: diagnose, behandeling en outcome, concreet overlevingskans.

Uit de gemeten indicatoren kan men afleiden of diagnose en behandeling correct gebeurden. Bijvoorbeeld: de start van de behandeling - dit moet binnen de 6 weken na de diagnose gebeuren -, het risico op een tweede ingreep - hier moet je ernaar streven dat dit rond de 10% ligt, wat meteen ook een indicatie kan zijn van de kwaliteit van de eerste ingreep. Ook de overlevingskans wordt berekend en die kan variëren waardoor het in Vlaanderen wel uitmaakt in welk ziekenhuis vrouwen worden behandeld voor borstkanker.

Er loopt een heel traject van ontwikkeling van een indicatorenset, het verzamelen, verwerken en terugkoppelen van data tot de uiteindelijke publicatie.

"De ontwikkeling van een indicator gebeurt steeds met experten uit de sector, meestal onder leiding van een hoofdarts. Nemen we als voorbeeld de ontwikkeling van een nieuwe indicatorenset rond suïcidepreventie. Dan nodigen we experten op vlak van suïcidepreventie uit, bijvoorbeeld het VLESP (Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie) maar ook clinici zoals psychiaters en psychologen die vertrouwd zijn met de materie, en de Vlaamse overheid. We stellen een ontwikkelingsgroep samen en doorlopen met die groep een traject van ontwikkeling dat toch zo'n 6 tot 9 maanden duurt.

Daarna kijken we hoe we de preventie van suïcide in een instelling meetbaar kunnen maken, met andere woorden welke SMART (Specifiek Meetbaar Aanvaardbaar Realistisch en Tijdsgebonden) parameters kunnen we gebruiken, en daaraan koppelen we normen. Dat kunnen internationale normen zijn op basis van EBP-richtlijnen - als die er zijn, dan is heel duidelijk dat zij de norm worden - bijv. binnen 24 uur na opname in een psychiatrische instelling moet er een risicoscreening voor suïcide gebeuren. Als er echter minder duidelijke of geen EBP-normen voorhanden zijn, komen we tot normen op basis van expertconsensus", legt de directeur uit.

Toetsing in de voorzieningen

Die normen worden getoetst in elke voorziening die zich bereid heeft verklaard mee te doen. De resultaten voor elke voorziening worden vergeleken met het Vlaamse gemiddelde (of een streefwaarde dat is het gemiddelde van de resultaten van de metingen van alle voorzieningen). "Zo kunnen we bepalen of een voorziening statistisch significant onder, gelijk of boven het Vlaamse gemiddelde valt. Als ook een norm wordt bepaald, berekenen we of die voorziening statistisch significant onder, gelijk of boven die streefwaarde zit. De burger kan dan op onze website www.zorgkwaliteit. be de resultaten voor een gekozen voorziening bekijken en vergelijken met andere voorzieningen.

Als burger ben je zorgzoeker en dat zoeken naar zorg willen we mee ondersteunen. Nu is het vaak zo dat de patiënt een voorziening kiest op basis van de aanbevelingen van de huisarts, de nabijheid, de klein- of grootschaligheid van de voorziening. Het is niet alleen de bekendheid of de vaardigheid van de specialist die impact heeft op de kwaliteit van zorg maar het hele ziekenhuisteam, de zorg rond de hospitalisatie, de begeleiding tot de afstemming met de eerste lijn. Die keuzes proberen we mee te ondersteunen door informatie over de kwaliteit van zorg."

Verschillende sets

Een instelling in Vlaanderen is niet verplicht (momenteel toch) om met het VIKZ in zee te gaan. Maar wie dat wel doet, dient een minimale kernset van indicatoren te meten. Deze indicatoren zijn opgezet per sector (eerste lijn, algemene ziekenhuizen, woonzorgcentra, en centra geestelijke gezondheidszorg). Dit zijn indicatoren die voldoende relevant, haalbaar - wat overeenkomt met meetbaar - en evidence-based zijn om een beeld te krijgen van de zorgkwaliteit in die instelling. Daarnaast zijn er nog optionele sets waarin een keuze kan worden gemaakt.

"Wie bijvoorbeeld wil focussen op doorligwonden, kan deelnemen aan de set indicatoren rond doorligwonden. Dat zijn vaak indicatoren die nog in ontwikkeling zijn, waarvan nog niet voldoende vaststaat of ze voldoende betrouwbaar, haalbaar en relevant zijn om te blijven meten. Ze kunnen later, in overeenstemming met de sector, worden toegevoegd aan de minimale kernset van indicatoren.

Om de zorgkwaliteit in geval van borstkanker te meten werd een set indicatoren bepaald samen met een multidisciplinaire groep van klinische experten in drie fasen van de zorg: diagnose, behandeling en overlevingskans

De doelstelling is steeds op basis van het meten van kwaliteit inzicht creëren en dan via benchmarking eigen resultaten te vergelijken met peerinstellingen. Uiteindelijk willen we kwaliteitsverbetering stimuleren op basis van data en kennisuitwisseling", verklaart de directeur. "Onze opdracht is vooral gefocust op meten, opvolgen, en publiek rapporteren. In onze huidige werking is niet voorzien dat we in de voorzieningen ook verbeteringstrajecten opstarten. Dat is ook eerder de rol van de ziekenhuizen zelf, van de koepels, de wetenschappelijke instellingen …"

Transparantie naar de burgers toe

Transparantie is er ook naar de burgers toe. Al is de prikkel naar verbetering de voornaamste doelstelling van transparantie van zorgkwaliteit, informatie naar de burgers is eveneens een doel. Het is echter nog niet zo gebruikelijk dat burgers zich informeren over de zorgkwaliteit alvorens ze een bepaalde instelling kiezen, dus daarin heeft het VIKZ nog Transparantie is er ook naar de burgers toe. Al is de prikkel naar verbetering de voornaamste doelstelling van transparantie van zorgkwaliteit, informatie naar de burgers is eveneens een doel. Het is echter nog niet zo gebruikelijk dat burgers zich informeren over de zorgkwaliteit alvorens ze een bepaalde instelling kiezen, dus daarin heeft het VIKZ nog campagne te voeren. "Het is vaak ook soms complexe informatie, en die moet op een voldoende toegankelijke en begrijpelijke manier naar de burger worden gebracht. Daar streven we naar."

De website van het Amerikaanse Newsweek publiceert elk jaar een lijst van 'World's Best hospitals'. In de lijst die 250 ziekenhuizen bevat, staan ook Belgische ziekenhuizen. De opstellers pretenderen wel dat ze "bij het opstellen van de lijst rekening houden met verschillende factoren zoals reputatie van het ziekenhuis, outcome-indicatoren en patiëntenervaringen maar als je de kleine lettertjes leest van de gehanteerde methodologie, dan is de plaats in de ranking - althans voor Vlaanderen en voor veel andere landen ook - vaak alleen gebaseerd op reputatie. Ook ik kan op basis van reputatie zeggen dat UZ Leuven een topziekenhuis is in Vlaanderen maar om een echte beoordeling te maken, heb je een evidence-based antwoord nodig." (Zie ook artikel UZ Leuven: blij maar met nuance)

Als ziekenhuis heb je zelfs de mogelijkheid dat wat te gaan promoten. door bijvoorbeeld campagne te voeren bij huisartsen. De lijst is dus onderhevig aan kritiek. Een ander gevoelig punt bij het opmaken van de lijst betreft het beheer en de veiligheid van persoonlijke gegevens, de beruchte GDPR.

In Frankrijk stelt het Franse magazine 'Le Point' al 20 jaar een jaarlijks palmares op van haar ziekenhuizen en klinieken. Maar vorig jaar weigerde de regering om de gegevens van de database die de activiteit van de ziekenhuizen meet, vrij te geven. Censuur, politieke druk stond op de voorpagina; mogelijke bias waardoor controle van de administratie nodig was, klonk het aan officiële kant. Beknotting van onze vrijheid, was het antwoord en dat kan onze zuiderburen niet kwalijk worden genomen.

Over het verzamelen van patiëntengegevens

Veiligheid en privacy van data zijn een heel belangrijk aspect omdat het VIKZ data verzamelt uit de voorzieningen zelf via andere dataleveranciers of secundaire databases (zoals de minimale ziekenhuisgegevens, facturatiegegevens, Belrai-registraties). De data moeten op een correcte en informatieveilige manier bij hen terecht kunnen komen (rekening houdend met de GDPR-aspecten) en van daaruit terug naar de voorzieningen gaan of naar de burger via communicatie op de website. De procedures die daarbij moeten worden gerespecteerd, zijn heel intensief.

Hoe gaat het VIKZ om met het verzamelen van patiëntengegevens? "We volgen hier de voorhanden zijnde wetgeving en leggen waar nodig dossiers ter goedkeuring voor aan het Informatieveiligheidscomité. Ook is er binnen het VIKZ een Toezichtscommissie, een onafhankelijk toezichthoudend orgaan, die niet alleen toeziet op de validiteit en betrouwbaarheid van de indicatoren, maar eveneens of de procedures op vlak van informatieveiligheid zijn gevolgd. De vraag is daarenboven: in welke mate is het VIKZ of een gelijkaardig instituut bevoegd om data - verzameld uit secundaire databases - effectief te gebruiken en resultaten te publiceren? Veel instituten deden hetzelfde maar ze hadden niet altijd het engagement van die voorzieningen om dat evenzo te kunnen/ mogen doen. Daar kan het dan op vastlopen.

In Vlaanderen werken we met een engagementsverklaring, wat betekent dat als een voorziening ervoor kiest om met het VIKZ in zee te gaan, weten ze dat de data zullen worden gebruikt om publiek te rapporteren als de procedures van primaire en secondaire validatie zijn gevolgd zoals beoordeeld door de Toezichtscommissie. Dat is eraan gekoppeld. Maar het grote verschil met bijvoorbeeld Newsweek is dat we nooit een ongefundeerde ranking van ziekenhuizen zullen opstellen. Want of een instelling nu op de 2de of op de 8ste plaats staat in de lijst, dat kan helemaal nietszeggend zijn.

Een numeriek verschil op een bepaalde indicator van 5 of 10% waardoor de ene instelling op 2 staat en de andere op 8, reflecteert niet noodzakelijk een statistisch significant verschil, laat staan een klinisch relevant verschil. We ondersteunen dit soort rankings dus niet. Wat we wel doen, is inzicht bieden: scoort een ziekenhuis statistisch significant hoger, gelijk of lager dan haar peers? Daarover moet het gaan. We geven wel een percentage maar vermelden er ook direct bij of dit statistisch significant afwijkend is of niet. Een voorbeeld: de 5-jaarsoverleving na borstkanker in Vlaanderen bedraagt 85%. Is dat bij een ziekenhuis 83% en bij een ander 90%, dan kan dat verschil van 7% groot lijken. Het zegt evenwel niets over de statistische significantie ervan, noch over de klinische relevantie. Om een verschil van enkele maanden voor de patiënt relevant te maken, moet het namelijk ook gaan over levenskwaliteit."

Variatie tussen ziekenhuizen is niet per se slecht, zolang het niet om 'onverantwoorde' variatie gaat. Bijvoorbeeld: de tijd tussen het binnenkomen in het ziekenhuis na een beroerte thuis met de ziekenwagen op Spoed, en het geven van de levensreddende trombolyse moet beperkt blijven tot 30 tot 45 minuten om een impact te hebben op de overleving van de patiënt en op complicaties. Het kan dan onverantwoorde variatie zijn, indien een ziekenhuis die 45 minuten niet haalt voor zijn gemiddelde patiënt, terwijl het andere ziekenhuis dat wel haalt voor 90% van de patiënten, dan is dat een onverantwoorde variatie. En dan moet het beperken van onverantwoorde variaties het streefdoel zijn.

Sterke methodologie loont

De missie van het VIKZ is het meten en transparant brengen van wetenschappelijk gefundeerde informatie over zorgkwaliteit in Vlaanderen, met de nodige duiding en met een cruciale betrokkenheid van de sector, experten en patiënten. "Participatie van de sector en de sterkte van onze methodologie is onze basis. We zien dat het werk dat het VIKZ levert steeds relevanter wordt, waarbij de resultaten op de indicatoren ook opgepikt worden voor beleidsvoering bij de bevoegde overheden. Hoewel dit op zich een positief gegeven is, kom je dan op een gevoeliger pad dat de nodige ongerustheid kan creëren voor publicatie. Deze evenwichtsoefening vormt dan ook een belangrijke uitdaging voor het VIKZ waarbij de sterkte van de methodologie primeert."

De sterkte van de methodologie is gebaseerd op een rigoureus besluitvormingstraject en verschillende validatiestappen. Na het bepalen van de indicatoren met de expertengroep is er vooreerst een prevalidatie of primaire validatie bij een aantal ziekenhuizen waar een pilotstudie gebeurt, zeg maar een soort test in een ziekenhuis of WZC. De meetprocedures worden getest, en er worden data verzameld, die naar de instelling worden teruggekoppeld. Die instelling krijgt dan de kans om met ons uit te klaren of die data wel kloppen, in welke mate niet en of de indicatoren moeten worden aangepast. Daarna volgt een brede meting waaraan iedereen kan deelnemen, gevolgd door een secundaire validatie. De voorzieningen krijgen opnieuw alle resultaten te zien en de tijd om de resultaten voor hun voorziening na te kijken en te bevestigen.

Na elke fase in het traject (ontwikkeling – primaire validatie – secondaire validatie) volgt er een besluitvormingstraject naar de Toezichtcommissie (extern toezichthoudend orgaan dat de procedures bewaakt) en die uiteindelijk het finale go moet geven tot publicatie. "Tussen het meten en het publiceren van data is een intensief traject met een lange doorlooptijd. Maar we staan achter onze methodologie en het evidence-based karakter ervan. De voorzieningen krijgen bovendien de kans om een toelichting te schrijven bij hun resultaten op onze website. Ze kunnen ook aangeven wat ze intussen hebben gedaan ter verbetering."

Meten in de tijd

Het is bovendien interessant om naar de evolutie van de cijfers van bepaalde indicatoren te kijken. Dan kan men vaststellen dat de resultaten op heel wat aspecten doorheen de tijd verbeteren. "Het geeft ons het vertrouwen dat kwaliteitsmeting en transparantie werken. Het is trouwens één van onze basisprincipes dat metingen van indicatoren worden herhaald. Dat kan jaarlijks of om 2 of 3 jaar in functie van het soort indicator, de tijdsinvestering bij ons en in de voorzieningen.

Omdat we in de tijd meten, kunnen we de evolutie opvolgen: voor de meeste indicatoren zien we een positieve evolutie. We hebben helemaal niet de intentie om te zeggen dat deze positieve evolutie alleen door kwaliteitsmeting en transparantie komt – er zijn ook verbeteringen in therapie, accreditatietrajecten, toezicht, enz. - maar kwaliteitsmeting en transparantie is er zeker een onderdeel van. We creëren bewustzijn, geven inzicht en informatie om gerichte verbeteringstrajecten op te zetten."

Wie is het VIKZ?

"We zijn een klein team maar een grote organisatie", zo verwoordt de directeur Svin Deneckere het.

Het vaste team bestaat uit 9 mensen: coördinatoren die projecten ontwikkelen en coördineren, en vooral data-analisten.

Daar omheen zitten heel wat adviesen besluitvormingsorganen waarin de sector, de overheden, de universiteiten, de kennisinstellingen, de beroepsverenigingen betrokken zijn.

De rol van de directeur is ervoor te zorgen dat de ontwikkelingen waaraan wordt gewerkt, voldoende zijn afgestemd met de verschillende stakeholders.

Alle mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij het VIKZ, vormen een grote netwerkorganisatie.

Naast het bestuur, zijn er bureaus, ontwikkelingsgroepen, een toezichtscommissie, een wetenschappelijke adviesraad, allemaal structuren die nodig zijn en waarbij dus heel wat mensen betrokken zijn.